Açıklama | 1.sınıf İlkokuma Yazma Klavuzu |
Kategori | 1. Sınıf Fizik |
Gönderen | öğrtmen |
Eklenme Tarihi | 28-12-2017 |
Boyut | 2.14 M |
İndirme | 3 |
İLK OKUMA YAZMA ÖĞRETİMİ
İLK OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİ
İlk okuma-yazmaya hazırlık aşamasında genel hazırlık, okumaya ve yazmaya hazırlık olmak üzere üç tür çalışma yapılmalıdır.
a. Genel Hazırlık
Öğrencilerin sınıf ortamına, arkadaşlarına alışmaları için okulun ilk gününden itibaren onlara rahat iletişim kurabilecekleri bir ortam sunulmalıdır. Ayrıca sınıfını ve sırasını bulmaya, sınıfına, sırasına, arkadaşlarına ve öğretmenine de alışmaları için gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışmalarda oyunlar, dramalar, şarkılar, bilmeceler birer araç olarak kullanılabilir. Böylece öğrencilerin, ilk okuma-yazma çalışmalarına yönelik olumlu tutum geliştirmeleri sağlanmalıdır.
Ayrıca öğrenciler çeşitli yönleriyle (görme, işitme, geçirdiği hastalıklar, aile ve sosyal durumu vb.) tanınmaya çalışılmalı, sınıf ortamının düzenlenmesinde ve ilk okuma-yazma öğretiminde bunlar dikkate alınmalıdır. Yapılacak çalışmalar hakkında aileler bilgilendirilmeli ve onların yardımları sağlanmalıdır. Düzenli aralıklarla çocukların gelişimi ve yapılması gerekenler hakkında bilgiler verilmelidir.
b. Okumaya Hazırlık
1. Oturma: İlk okuma-yazma çalışmalarında düşünce akışını artıran, anlamayı ve çalışmaları kolaylaştıran doğru oturma şekline dikkat edilmelidir. Öğrencilerin sırada yanlış oturmalarına ve eğilerek çalışmalarına izin verilmemelidir.
2. Kitap tutma ve açma: Öğrencilere kitabı nasıl tutmaları ve sayfaları nasıl açmaları gerektiği gösterilmelidir. Göz ile kitap arasındaki en uygun uzaklık sağlanmalıdır.
3. Görsel okuma: Okuma çalışmalarından önce öğrencilerin görselleri tanıma, anlama, yorumlama ve anlatma becerileri geliştirilmelidir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir.
4. Okumaya özendirme: Öğretmen, örnek okuma yaparak öğrencileri okumaya özendirmelidir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir.
c. Yazmaya Hazırlık
a. El hareketleri: Yazmaya başlamadan önce öğrencilerin çeşitli oyunlarla el kol kasları geliştirilmelidir. Bu çalışmalarla öğrencilerin kas esnekliği sağlanmalıdır. Bu amaçla aşağıdaki etkinlikler yapılabilir.
b. Boyama: Çeşitli boya kalemleriyle resim yapma etkinlikleri yapılabilir.
c. Kalem tutma: İlk okuma-yazma öğretimi açısından kalem tutmanın ayrı bir önemi bulunmaktadır. Öğrencilerin bu aşamada edinecekleri alışkanlıklar ömür boyu sürmektedir. Öğrencinin kalemi yanlış tutması, ellerinin çabuk yorulmasına neden olmakta ve güzel yazı yazmasını engellemektedir. Bunu önlemek için öğretmen her öğrencinin kalem tutuşunu gözlemelidir. Kalemi doğru tutma alışkanlığı kazanmalarını sağlamalıdır.
d. Serbest çizgi çalışmaları: Serbest çizgi çalışmaları bitişik eğik yazıya hazırlayıcı nitelikte olmalıdır. Öğrencilere çeşitli resimler yaptırılır. Yapılan bu çalışmalar çevrede görülen ve bilinen varlık ve nesnelerden örneklendirilerek öğrencinin çevresiyle bütünleşmesi ve yaptıklarını anlamlandırması bakımından önemlidir. Bu aşamada şu çalışmalar yapılabilir.
e. Düzenli çizgi çalışmaları: Bu aşamada yapılacak çizgi çalışmaları harfleri yazmaya hazırlık niteliğindedir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir.
Bu aşamada sesi hissetme ve tanıma, sesi okuma ve yazma, sesten anlamlı heceler, kelimeler ve cümleler oluşturma ile metin oluşturma çalışmaları yapılmaktadır.
a. Sesi Hissetme ve Tanıma
Sesi hissetme ve tanıma aşaması tanıtılacak sesin öğrenciler tarafından fark edilmesini sağlamaya yöneliktir. Bu aşamada aşağıdaki çalışma ve etkinlikler yapılmalıdır.
Sesin yazıdaki sembolü olan harf aşağıdaki sıraya göre yazılmalı ve okunmalıdır.
Sesler alfabedeki sıralarına göre değil aşağıda verilen sıraya göre ele alınmalıdır. Ayrıca, gruplardaki seslerin yerleri değiştirilerek farklı gruplamalar da yapılabilir. Ses gruplarının düzenlenmesinde, harflerin yazım kolaylığı ve anlamlı hece (kelime) üretmedeki işlekliği dikkate alınmalıdır. |
|
1. Büyük Harfler
Büyük harfler verilirken oluşturulan kelime ve cümlelerden yararlanılabilir. Bunun için özel adların yazım kuralından, cümleye büyük harfle başlama kuralından hareket edilebilir. Örneğin “ela” kelimesi üretildiğinde bu kelimenin farklı anlamları üzerinde durularak insan adı olan “Ela” kelimesinin yazım şekli gösterilmelidir. Elde edilen büyük harfin yazım şekli üzerinde durulmalıdır.
Örnek : Fatma, Nevin, Papatya, Vatan, Temel
Örnek : A N K A R A
Rakamlar Matematik Dersi programının gerektirdiği zamanda verilmelidir. Ancak rakamların yazılışları ses öğretimi tamamlandıktan sonra gösterilmelidir.
c. Heceler Kelimeler ve Cümleler Oluşturma
İlk okuma-yazma öğretiminin en önemli aşaması heceler üretme; hecelerden kelimeler, kelimelerden de cümleler oluşturmadır. Bu aşamada aşağıdaki çalışmalar yapılmalıdır.
d. Metin Oluşturma
Öğrenilen kelimelerden, yeni cümleler, cümlelerden yararlanılarak metin oluşturulmalıdır. Metin yazdırılırken doğru yazma ve yazı estetiğine özen gösterilmelidir. Öğrenciler yazılarını dört çizgi üç aralıktan oluşan satır çizgilerine yazmalıdırlar. Ayrıca kendi oluşturdukları farklı metinleri okumaları teşvik edilmelidir.
4. Okur Yazarlığa Ulaşma
Bu aşama ilk okuma-yazma öğretim sürecinin son aşamasıdır. Serbest okuma-yazma aşaması da denilmektedir. Bu aşamada öğrencilerin şiirleri, tekerlemeleri, hikâyeleri ve okuma kaynaklarından seçtikleri metinleri sınıftaki arkadaşlarına okumaları sağlanmalıdır. Ayrıca kendilerini yazılı olarak ifade etmeleri ve yazılanları okuyarak paylaşmaları sağlanmalıdır. Yazılarını tek çizgili defter satırı üzerinde yazmalıdırlar.
5. Uygulamalar
“ e ” Sesi
Bu aşamada tanıtılacak sesin öğrenciler tarafından fark edilmesi sağlanmalıdır. Bunun için tanıtılacak ses ile ilgili aşağıdaki etkinlikler yaptırılmalıdır:
Örneğin; öğretmen “erik, etek, fare, kale, Emel, Ece, Elif vb.”
Adlarında “e” sesi geçen görsellerin altlarındaki kutuyu boyayınız.
Değerlendirme:
İçinde “ e “ sesinin geçtiği ve geçmediği resimlerden oluşan bir çalışma kağıdı düzenlenmelidir. Öğrencilerden “ e “ sesinin geçtiği resimleri belirlemeleri istenir.
b. Sesi Okuma ve Yazma
Bu aşamada tanıtılacak sesin sembolü olan harfin yazımı için aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:
Öğrencilerin harfin yazılış yönüne dikkat ederek üzerinden defalarca gitmelerini sağlayınız. Bunu yaparken keçeli kalem, boya kalemi vb. kalın uçlu kalemler kullanılabilir.
Tanıtılan sesin sembolünü (harf) satır aralığına yazdırınız ve okutturunuz.
eeeeeeeeeeeeeeeeeee
eeeeeeee
eeeeeee
Değerlendirme: Tanıtılan “ e “ sesini bir dizi sembol içinden seçmelerini sağlayınız.
“ l ” Sesi
a. Sesi Hissetme ve Tanıma
Bu aşamada tanıtılacak sesin öğrenciler tarafından fark edilmesi sağlanmalıdır. Bunun için tanıtılacak ses ile ilgili aşağıdaki etkinlikler yaptırılmalıdır:
Örneğin:
Öğrencilerin bildiği bir şarkının melodisini “lal la lal la lal ...” şeklinde söyleyebilirsiniz.
Örneğin; “kol, gül, bal, zil, elma, kelebek, gelin, kale, limon, lale vb.”
Adlarında “l ” sesi geçen görsellerin altlarındaki kutuyu boyayınız.
Değerlendirme: İçinde “l “ sesinin geçtiği ve geçmediği resimlerden oluşan bir çalışma kâğıdı düzenlenmelidir. Öğrencilerden “l “ sesinin geçtiği resimleri belirlemeleri istenir.
b. Sesi Okuma ve Yazma
Bu aşamada harfin yazımı için aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:
Harfin yazılış yönüne dikkat ederek üzerinden defalarca gitmelerini sağlayınız. Bunu yaparken keçeli kalem, boya kalemi vb. kalın uçlu kalemler kullanılabilir.
lllllllllllllllllllllll
llllllllll
lllllllll
c. Sesten Hece ve Kelime Oluşturma
e
el
l
Önce “e ” ve ardından “ l ” sesleri yan yana getirilerek birlikte okunur. Bu süreçte şu işlemler yapılmalıdır.
el el el el el el
el el el
el el el el
Değerlendirme: Oluşturulan kelimeyi öğrencilere yazdırınız ve okutunuz.
1. Kelime Üretme
Öğrenilenlerin kalıcılığını sağlamaya yönelik etkinliklerin ardından aşağıdaki uygulama sırası izlenerek açık heceye ulaşılmalıdır.
el
e
Bu süreçte şu işlemler yapılmalıdır:
Elde edilen kelimelerden yararlanarak cümle oluşturulabilir ve okutturulabilir. Cümleler oluşturulurken görsellerden yararlanılmalıdır. Örneğin:
el ele.
Öğrencilerinizden bu farklı isimler vermelerini isteyiniz.
Cümlenin anlamlı hale getirilmesinde şarkı, tekerleme ve görseller kullanılmalıdır.
El ele tutuşan çocukların resmi yapılabilir.
“El ele, el ele verin çocuklar “ şarkısı söylenebilir.
Değerlendirme: Öğrencilere “ ele “ kelimesini yazdırınız ve okutunuz.
2. Açık Heceye Ulaşma
“ ele ” kelimesinden yararlanarak le hecesine ulaşmak için aşağıdaki sıra takip edilmelidir.
3. Metin oluşturma: Elde edilen kelimelerden yararlanarak cümle, cümlelerden metin oluşturunuz. Üretilenleri okumalarını ve yazmalarını sağlayınız.
4. Hece, Kelime ve Cümle Oluşturma
Ses |
Hece Oluşturma |
Hece ve ses kaynaştırma |
Kelime Oluşturma |
Cümle Oluşturma Metin Oluşturma |
“e ”
“l ”
“a ”
“t ”
|
l
l
t
t
|
el e = ele el
al a = ala al
at a = ata at
et e = ete et
|
ele Not: Büyük harfler özel adlarla birlikte verilmelidir. ela , Ela, E, e at ata, Ata A, a atla |
Cümleler oluştururken öğrencilerinizin adlarından yararlanabilirsiniz.
el ele. Görsellerden yararlanabilirsiniz.
Ela al.
Ela
Tahmin yaptırabilirsiniz. Ela ………atla.
|
“i ”
“n ”
|
l
n
n
n
|
il i = ili il
en e = ene en
an a = ana an
in i = ini in
|
eli,, ile, ali, Ali A, a eti
ana anne anla enli neli tane, taneli, etli teni, elli, |
Ali ile Ela Ali ile Ela el ele. Ali et al. Ali at al.
Ela elli tane al. |
6. Ölçme ve Değerlendirme
Ölçme ve değerlendirme, yapılan bütün çalışmaların bir parçası olarak düşünülmelidir. Hazırlık aşamasından başlayarak okur yazarlığa ulaşıncaya kadar bütün aşamalar değerlendirilmelidir. Öğretmen ilk okuma-yazma değerlendirme formunda yer alan değerlendirme başlıklarını temel alarak her öğrencinin gelişim düzeyini gösteren ayrıntılı değerlendirme formları hazırlamalıdır. Ölçme ve değerlendirme için aşağıda verilen okuma-yazma değerlendirme formlarından yararlanabilirsiniz.
YAZMA BECERİSİNİ DEĞERLENDİRME FORMU
Adı-Soyadı:……………………………… Numarası:………
|
Eylül |
Ekim |
Kasım |
Aralık |
Ocak |
Şubat |
Mart |
Nisan |
Mayıs |
Haziran |
1. Yazı Düzeni |
||||||||||
a. Dik |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Eğik |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Sola Yatık |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Düzensiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Yazı Büyüklüğü |
||||||||||
a. Büyük |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Orta |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Küçük |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Düzensiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Satır Çizgilerine Yazma |
||||||||||
a. Düzgün |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alta Kaymış |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Üste Çıkmış |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Düzensiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Kelimeler Arasındaki Açıklık |
||||||||||
a. Bitişik |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Normal |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Çok Açık |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Düzensiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. Harflerin Yazılış Biçimi |
||||||||||
a. Tam Yazılmış |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Eksik Yazılmış |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Kuralsız Yazılmış |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Düzensiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Yazının Temizliği |
||||||||||
a. Temiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Normal |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Çok Silinmiş |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d. Düzensiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Öğretmen: Tarih: İmza:
Adı-Soyadı:……………………………… Numarası:………
|
Eylül |
Ekim |
Kasım |
Aralık |
Ocak |
Şubat |
Mart |
Nisan |
Mayıs |
Haziran |
1. Atlayarak Okuma |
||||||||||
a. Normal okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Harf-hece atlama |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Kelime atlama |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Satır atlama |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Ekleyerek Okuma |
||||||||||
a. Normal okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Harf-hece ekleme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Kelime ekleme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Satır ekleme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Tekrarlayarak Okuma |
||||||||||
a. Normal okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b.Harf-hece tekrarlama |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Kelime tekrarlama |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Satır tekrarlama |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. İzleyerek Okuma |
||||||||||
a. Normal okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Parmakla izleme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. İki eliyle izleme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Cetvel, kalem vb. izleme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. Oturma Biçimi |
||||||||||
a. Dik oturarak okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Öne eğik oturarak okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Geriye dayanarak okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Öne arkaya gidip gelerek okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Okumada Ses Tonu |
||||||||||
a. Yüksek |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alçak |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Normal |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Düzensiz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7. Okuma Hızı |
||||||||||
a. Çok yavaş |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Yavaş |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Normal |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d. Hızlı |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8. Okuma Kuralları |
||||||||||
a. Noktada durma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Virgülde durma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Vurgu yapma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ç. Tonlama yapma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9. Nefes Kontrolü |
||||||||||
a. Mırıltı çıkarma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Düzensiz nefes alıp verme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c. Okuma aralığı uzun |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d. Normal Okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İLK OKUMA-YAZMA ÖĞRETİM SÜRECİNİ DEĞERLENDİRME FORMU
Aşağıda yer alan formda değerlendirmelerinizi 1 (yapamıyor), ile 5 (mükemmel yapıyor) arasında bulunan değerleri dikkate alarak yapınız.
Öğretmen: Tarih: İmza:
Adı Soyadı:
|
Eylül |
Ekim |
Kasım |
Aralık |
Ocak |
Şubat |
Mart |
Nisan |
Mayıs |
Haziran |
Duyduğu sesi ayırt etme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Görsellerle sesi eşleştirme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sesi okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sesi yazma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Seslerden hece oluşturma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Heceleri okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Heceleri yazma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hecelerden kelimeler oluşturma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kelimeleri okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kelimeleri yazma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kelimeleri görsellerle eşleştirme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cümleler oluşturma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cümleleri okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cümleler yazma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cümleleri görsellerle ifade etme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Metin oluşturma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Metin okuma |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kendini yazılı ifade etme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7. İlk Okuma-Yazma Öğretimi İle İlgili Türkçe (1-5)
Öğretim Programında Yer Alan Kazanımlar
Sesi Hissetme ve Tanıma
Metin Oluşturma
Okur Yazarlığa Ulaşma
Bu aşamada 1. sınıf dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma-sunu kazanımlarının tümü kullanılmalıdır.
A B C Ç D E F G
Ğ H I İ J K L M
N O Ö P R S Ş
T U Ü V Y Z
a b c ç d e f g ğ h
ı i j k l m n o ö p
r s ş t u ü v y z
.